Krzysztof Wawrzyniak, artysta grafik, wieloletni pedagog Wydziału Grafiki i Malarstwa ASP w Łodzi należy do tej generacji polskich grafików, która z powodzeniem kontynuuje wspaniałe tradycje sztuki graficznej, ukształtowane głównie w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych w zakresie drzeworytu i technik wklęsłodrukowych przez tak wybitnych polskich artystów, jak Mieczysław Wejman, Konrad Srzednicki, Józef Gielniak, Stanisław Fijałkowski, Jerzy Panek, Stanisław Wójtowicz i ich młodszych następców, takich jak Ryszard Otręba, Jerzy Grabowski, Zbigniew Lutomski czy Jacek Gaj.

Należy on do tej grupy pokoleniowej, która zdołała zachować tradycję klasycznego warsztatu graficznego i wpisała się w ogólny charakter zjawiska określanego przez krytyków sztuki, także zagranicznych, mianem "Polskiej szkoły grafiki". Szczególnie w zakresie druku wypukłego, w technikach drzeworytu i linorytu, artyści - wśród nich także Krzysztof Wawrzyniak - wypracowali jakby nową formułę grafiki w zestawieniu z twórczością ich poprzedników. Jest to widoczne szczególnie w pracach takich artystów średniego pokolenia uprawiających techniki druku wypukłego, jak m.in. Tadeusz Nuckowski, Lesław Miśkiewicz, Jerzy Jędrysiak. Ta wyraźna pokoleniowa transformacja dokonała się w latach osiemdziesiątych. Nie był to ostry zwrot w polskiej grafice czy też stworzenie całkowicie odmiennej tendencji artystycznej - raczej ewolucyjna przemiana nawiązująca do zasobu problemów i środków obecnych w twórczości grafików starszego pokolenia.

Krzysztof Wawrzyniak jest autorem kilku dużych cykli grafik i rysunków. Pierwsze ważniejsze cykle linorytów wykonał na początku lat osiemdziesiątych: "Emigracje wewnętrzne" /1981 – 1982/ i "Agresje" /1984/; kolejny znaczący cykl pt. "Tajemnica Wielkanocna" - w latach 1983 -1985. "Czarne skrzynie" powstały na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych /1988 - 1990/, "Magiczne pole świadomości" w latach 1990-1993, a "Przedmioty codziennej kontemplacji" w roku 1992. W latach 1995-1997 artysta zrealizował obszerny cykl rysunków określony jako "Obszar" i "Obszar narysowany", w tym samym czasie powstał też kolejny cykl linorytów "Zgodnie z naturą rzeczy".

Wymienione cykle, liczące od kilku do kilkunastu, a nawet, jak w wypadku cyklu rysunków, kilkudziesięciu prac, określają najlepiej dotychczasowy dorobek artysty. Każdy z wymienionych cykli stanowi pewną zamkniętą całość, posiada wyraziste, odrębne elementy formy plastycznej, reprezentuje odmienny rodzaj doświadczenia artystycznego. Sztuka Krzysztofa Wawrzyniaka jest zjawiskiem żywym, emocjonalnym; z jednej strony jest wyrazem uzewnętrzniania poprzez grafikę i rysunek stanów oraz nastrojów wynikających z osobistego, wewnętrznego doświadczenia, z drugiej strony - przefiltrowanym, osobistym odniesieniem się do aktualności, również aktualności w sztuce. Mimo, że artysta tworzy cykle prac, nie są to cykle formalne, oparte na systemowości. Raczej eksploatuje w sposób fenomenologiczny zawartość obszarów wizualnych nośnych znaczeniowo, zgodnych w danym momencie z jego wrażliwością intelektualną i percepcyjną oraz wewnętrzną miarą estetyczną. Twórczość Krzysztofa Wawrzyniaka wrosła w pejzaż polskiej grafiki w sposób niezwykle naturalny. Od pierwszych prac, które realizował pod koniec lat siedemdziesiątych i na początku osiemdziesiątych, a którymi rozpoczął swe uczestnictwo w polskim życiu artystycznym, stał się artystą ważnym, cenionym i nagradzanym.

Naturalna obecność jego prac na wystawach lokalnych, ogólnopolskich i międzynarodowych wynikała z wysokiego pułapu, od jakiego Krzysztof Wawrzyniak zaczynał swą samodzielną działalność jako młody, ale już w pełni ukształtowany artysta. Jego prace zawsze wyróżniały się perfekcjonizmem technicznym, inwencją, 5 wielowarstwowością w sferze formalnej i znaczeniowej, siłą wizualnego działania, zaskakującym sposobem traktowania klasycznej techniki druku wypukłego czy specyficznym formatem.

W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych artysta doprowadził do pełni swoją wypowiedź, opartą na języku grafiki. Biorąc udział w licznych wystawach uzyskał kilkanaście nagród, w tym kilka na dużych wystawach międzynarodowych. To zagwarantowało mu obecność we wszystkich większych prezentacjach polskiej grafiki. Jego twórczość przedstawiona została także w obszernym wydawnictwie ukazującym obraz polskiej grafiki w latach dziewięćdziesiątych, wydanym w roku 1996. *1 Od wielu lat związany jest z Międzynarodowym Towarzystwem Drzeworytników XYLON i Stowarzyszeniem Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie.

Również od wielu lat bierze regularnie udział w wystawach organizowanych przez te stowarzyszenia. Prace Krzysztofa Wawrzyniaka spotkać można na większości wystaw i konkursów graficznych w Polsce, szczególnie na wystawach poświęconych technikom drzeworytu i linorytu, takim jak Quadriennale Drzeworytu i Linorytu Polskiego w Olsztynie czy wystawie Ogólnopolskiego Konkursu Graficznego im. Józefa Gielniaka w Jeleniej Górze. Analiza dokumentacji biograficznej artysty w części dotyczącej udziału w wystawach z okresu ostatnich dwudziestu lat ukazuje jego ogromną aktywność wystawienniczą. Jego prace znajdują się też w większości zbiorów muzealnych w Polsce oraz w ważniejszych znanych kolekcjach grafiki za granicą.

Twórczość graficzna Krzysztofa Wawrzyniaka wiele zawdzięcza tradycji "Łódzkiej Szkoły". Będąc studentem profesorów: Bartczaka i Fijałkowskiego wyniósł z łódzkiej Uczelni najlepsze tradycje - zarówno głęboko profesjonalny stosunek do twórczości artystycznej, pogłębioną wiedzę zawodową w dziedzinie grafiki, jak i intelektualną finezję.
Mimo zdecydowanie odmiennej koncepcji artystycznej i formy odbiegającej od sztuki swych profesorów, twórczość Krzysztofa Wawrzyniaka, podobnie jak i kilku innych łódzkich artystów średniego i młodszego pokolenia, stanowi kontynuację poszukiwań prowadzonych przez mistrzów "Łódzkiej Szkoły".

W latach dziewięćdziesiątych, szczególnie w ich drugiej połowie, artysta wyraźnie poszerzył formułę swej sztuki. Wprowadził zarówno zmiany związane z uprawianą techniką, jak i z charakterem samej wizji artystycznej. O ile w latach wcześniejszych wiodącym elementem twórczości Krzysztofa Wawrzyniaka była grafika warsztatowa poszerzona o autorskie działania w zakresie ilustracji książkowej i ekslibrisu, o tyle w latach dziewięćdziesiątych twórczość ta rozwija się dwutorowo, obejmując zarówno obszar grafiki, jak i obszar rysunku.

Charakteryzując twórczość Krzysztofa Wawrzyniaka z lat dziewięćdziesiątych w stosunku do okresów poprzednich - dostrzega się wyraźną zmianę polegającą na wyciszeniu i uproszczeniu formy. W linorytach pojawia się synteza i lapidarność, częste posłużenie się znakiem.

Całość kompozycji zostaje sprowadzona do pojedynczych form-znaków, bądź do zestawu znaków, zbliżonych swym charakterem do tych, jakie można spotkać w dalekowschodnich alfabetach. Tego typu prace autor realizuje zarówno w miniaturowej, jak i dużej skali - niektóre wielkoformatowe prace przekraczają wymiar dwóch metrów.

Wcześniejszą zapowiedzią tego typu prac był cykl "Zgodnie z naturą rzeczy", który powstał w połowie lat dziewięćdziesiątych; w obrębie tego cyklu pojawiają się prace, w których akcja wizualna sprowadzona jest do relacji kilku prostych elementów - znaków, zawierających jakby jeszcze odległe echo ikoniczności. Znaki te, w pracach z lat ostatnich, bardziej przynależą do uniwersalnego, abstrakcyjnego pisma niż do sfery mającej odniesienia ikoniczne. Podobna prostota, choć posiadająca całkowicie odmienny wyraz artystyczny, bo wyrażona zupełnie odmiennymi środkami, pojawia się w wielkim cyklu rysunków "Obszar narysowany". Obszar narysowany to obszar wypełniony niezwykłą wizualnością, będącą wyrazem bezpośredniego przekazu wrażliwości, jakby estetyczną sublimacją stanów psychicznych. W rysunkach z tego cyklu nie ma żadnej manipulacji, chęci konstruowania, warsztatowości - jest to przebywanie w obszarze ciszy, w materii szarej, pozbawionej właściwości, docieranie do nieuchwytnych obszarów wizualnej wrażliwości, kontemplacja czystej wizualności. W sensie technicznym ta próba bezinteresownego poszerzenia obszaru doświadczenia wizualnego jest doświadczeniem możliwych wzajemnych relacji węgla rysunkowego i białej farby.

Sztuka Krzysztofa Wawrzyniaka nie poddaje się zbyt łatwo interpretacji, jest w niej wiele wątków, wiele prób, wiele podejść, podjętych tematów. Literackie tytuły poszczególnych cykli to również metafory - określają jedynie przybliżone pole działań autora i kierują uwagę do miejsc, gdzie ewentualnie można szukać możliwości interpretacyjnych. W sztuce tej niezwykle istotna wydaje się prywatność wypowiedzi artystycznej i zarazem uniwersalność formy. Prace Krzysztofa Wawrzyniaka posiadają głęboki sens estetyczny. Przyjmując, iż jest to Dzieło w pełni estetyczne, będące bytem niezależnym, dostrzec można, że nie posiada ono jednak pełnej autonomii, jak np. dzieła sztuki konkretnej, których sens zawarty jest w systemie własnych wewnętrznych praw. Grafiki Krzysztofa Wawrzyniaka, szczególnie te z ostatnich lat, mają charakter metafory znakowej i są bliskie tradycji utworów będących zarazem pismem i obrazem, realizowanych przez japońskich mistrzów kaligrafii, ale i przez zwykłych ludzi wtajemniczonych w zasady tworzenia tego typu przekazów.

W pracach wielu łódzkich grafików inspiracje płynące z kultur Dalekiego Wschodu wydają się być dość często obecne, nie omijają one chyba również i Krzysztofa Wawrzyniaka. W artykule "Spojrzenie na powojenną grafikę łódzką" Krzysztof Jurecki przypisuje twórczość Krzysztofa Wawrzyniaka do nurtu intelektualnego i analitycznego, wywodzącego się z linii Władysława Strzemińskiego, poprzez Stanisława Fijałkowskiego i Andrzeja Bartczaka: "Uczniem Andrzeja M. Bartczaka, prowadzącym obecnie własną pracownię, jest Krzysztof Wawrzyniak, autor pełnych wirtuozerii warsztatowej linorytów, w których dopatrzeć się można również pozostałości po sztuce konceptualnej." *2

Niezależnie od wszelkich możliwych klasyfikacji formuła sztuki Krzysztofa Wawrzyniaka wydaje się być ciągle otwarta i żywa, oparta na poetyckiej wrażliwości autora, pozwalającej mu odnawiać własną koncepcję artystyczną bez utraty tego, co w jego sztuce jest najbardziej osobiste. Recenzja twórczości i działalności dydaktycznej Krzysztofa Wawrzyniaka, prof. Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, w związku z postępowaniem o nadanie tytułu naukowego profesora (fragment).

Prof. zw. Jan Pamuła,
Kraków, 14 kwietnia 2000