Współczesna sztuka ma różne oblicza, niektóre z nich ukazują drapieżną walkę o miejsce w rzeczywistości zdominowanej szybkim, globalnym przepływem informacji.

Malarstwo sięgające do tradycji zdaje się przegrywać. Spychane do pozycji prywatności spełnia jednak wciąż ważną funkcję poznawania człowieka i jego świata. Niezgoda na wszelkie zło, ból i cierpienie może prowadzić artystę ku negacji zastanej teraźniejszości albo też ku poszukiwaniom możliwości zachowania równowagi i spokoju. Sztuka bowiem, nawet jeśli wyraża bunt i wykorzystuje destrukcję, wyrasta z pragnienia osiągnięcia pełni, dążenia do doskonałości, z tęsknoty za ideałem piękna i życia.

Malarstwo Mariana Kępińskiego odzwierciedla taką postawę odnajdywania sensu istnienia w twórczości artystycznej opartej o zasady prostoty, umiaru, harmonii. Artysta uprawia tradycyjne gatunki malarstwa: portret, martwą naturę, pejzaż. Spośród nich zdecydowanie wyróżnia pejzaż, ponieważ otwiera przed nim różnorodne sposoby wyrażania siebie, swojej wizji świata i sztuki. Sytuuje go na pograniczu tego, co rzeczywiste i nierzeczywiste, realne i wyobrażone, obiektywne i oniryczne, dosłowne i symboliczne.

Zafascynowany urodą natury, zdziwiony niezwykłością i celowością, mnogością jej form, dostrzega w nich ten sam porządek, który obowiązuje w sztuce - geometrię, podziały i proporcje, niezmienność i ruch, stałość i zmianę. Gdyby z obrazów Kępińskiego zabrać elementy przedstawiające, a zostawić ich kompozycję, płaszczyznę, punkt, linię, kolor, pozostałaby czysta geometria układów kół, trójkątów, czworokątów, regularnych figur na przenikających się planach. Twórca jednak nie rezygnuje z malowania rzeczy i świata, odsłaniając swoje zauroczenie nimi i samym procesem tworzenia.

Podstawą pejzażu jest przestrzeń, otwarta, iluzyjna, lub jej fragment, wyraźnie podzielona z zachowaniem symetrii na górę i dół, centrum, stronę lewą i prawą. Niekiedy artysta obrazuje konkretne miejsce, a pejzaż malarski jest wierny wobec rzeczywistego krajobrazu. Artystyczne refleksje dotyczą wówczas niepowtarzalnego nastroju, szczególnego, lirycznego klimatu albo symbolicznych znaczeń, treści związanych z takim widokiem.

Do stałych motywów występujących w pejzażach malowanych przez M. Kępińskiego należą: góra, drzewo, droga, łąka, las, kamień, rzeka, morze, obłoki, księżyc, gwiazdy. Ponadto obiekty i przedmioty: budowla, wieża, studnia, kula, wielościan, kryształ. Wyłaniają się z bezkresnych przestworzy jakby z nieogarniętej, tajemniczej nieskończoności, stając się łącznikiem pomiędzy znanym i nieznanym, ziemskim i kosmicznym. Są metaforami ludzkiego losu, samotności bytowania człowieka w materii życia.

Sama przestrzeń obrazu jest więcej niż schematem kompozycji, jej surrealistyczne konotacje wskazują, że odnosi się do wyobrażenia, snu, podświadomości, intuicji w równym stopniu, jak i do doświadczeń obiektywnych. Powtarzający się temat studni narzuca wprost skojarzenia z głębią ukrytych źródeł nieświadomości, do których usiłuje dotrzeć artysta, by wydobyć z psychiki prawdy o sobie i formowaniu się twórczych wizji. Studnie to nie tylko nawiązanie do J. Malczewskiego, lecz również przekaz doznań, które nie działają oczyszczająco, ograniczona moc sztuki nie do końca rozjaśnia mrok umysłu i serca, a bardziej też niepokoi bliskością niepoznanej otchłani. Kępiński nie wydobywa z niej niczego przerażającego, sugeruje tylko jej groźną potencję, zwłaszcza w pejzażach fantastycznych, gdzie architektoniczne bryły wyraziście odcinające się od otoczenia, wyłaniają się z tła i prą ku światłu.

Natura, której Kępiński nadaje wymiar kosmiczny, w jego malarstwie służy przede wszystkim odzwierciedlaniu pejzażu wewnętrznego, stanów duchowych, dążeń twórczych. Obrazy emanują charakterystyczną, niepowtarzalną aurą nieokreślonej bliżej nostalgii, metafizycznego niepokoju, lęku przed unicestwieniem. Urzekający świat natury staje się ulotny (jak przeczące grawitacji latające kule, ostrosłupy), chwilowy, ułudnie stabilny, nietrwały, może zniknąć, a jego harmonijny porządek zmienić się w chaos. Oryginalność dziełu Kępińskiego zapewnia również perfekcyjny warsztat realisty. Dbałość o efekt artystyczny osiąga najwyższy poziom. Ciągłe poszukiwanie formy najdoskonalszej, pozwalającej uchwycić widziane i wyobrażone, zbliża jego malarstwo do upragnionego, przeczuwanego ideału piękna. Precyzja kreski, odpowiedniość relacji płaszczyzny i bryły, czystość koloru, rozpiętość odcieni barw, modelunek światłem i konturem czynią obrazy prawdziwie zaskakującymi swoim artyzmem. Indywidualna stylistyka charakteryzuje wszystkie prace, także te, które wykonane są na papierze. Gwasze, choć w założeniu twórcy są projektami obrazów, to skończone, kompletne, małe dzieła. Niektóre z nich, dokonując koniecznych, niewielkich zmian, przenosi Kępiński na większy format płótna lub płyty malując akrylem. Pejzaż zyskuje wówczas inną optykę, a jego przestrzeń otwartą dal, symbolika zaś jednoznacznie wiąże się z pragnieniem wolności.

Wolna sztuka jednakże, według malarstwa Mariana Kępińskiego, wydobywa, ustala, i utrwala wartości niezbywalne dla każdego człowieka, współtworzy ład, przeciwstawiając się niszczącemu chaosowi.

Maria Kępińska
Łódź, wrzesień 2005